Συμεών

I

Όνομα αγίων της Αν. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Γέρος Ισραηλίτης ο οποίος κατοικούσε στην Ιερουσαλήμ με την προσδοκία του Μεσσία. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, ο οποίος τον αναφέρει, σημειώνει ότι «ην αυτώ κεχρηματισμέvov υπό του Πνεύματος του Αγίου μη ιδείν θάνατον πριν ή ίδη τον Χριστόν Κυρίου» και αφηγείται ότι μπήκε στο ναό της Ιερουσαλήμ τη στιγμή που βρίσκονταν σ’ αυτόν ο Ιωσήφ, η Μαρία και ο Μικρός Ιησούς για να επιτελέσει ορισμένες διατάξεις του μωσαϊκού νόμου. Πήρε τότε στην αγκαλιά του τον Ιησού είπε την περίφημη ευχή που απαγγέλεται στο τέλος κάθε εσπερινού: «Νυν απολύεις τον δούλον σου δέσποτα». Στη συνέχεια, κατά το Λουκά πάντοτε, προφήτεψε το μαρτυρικό θάνατο του Ιησού. Η μνήμη του τιμάται την 3η Φεβρουαρίου.

2. Βοσκός που καταγόταν από το χωριό Σισάν της επαρχίας Αντιόχειας (389 - 459). Μόνασε για δυο χρόνια στη μονή της Μάνδρας και έπειτα, επί 40 χρόνια, πάνω σε στύλο στην πόλη Τελάνισο, όπου αργότερα χτίστηκε στο σημείο αυτό, βασιλική. Η μνήμη του τιμάται την 1η Σεπτεμβρίου.

3. Δεύτερος επίσκοπος Ιεροσολύμων μετά τον αδελφό του Ιάκωβο. Μαρτύρησε στο σταυρό επί Τραϊανού. Η μνήμη του τιμάται την 27η Απριλίου.

4. Επίσκοπος. Επειδή διαμαρτυρήθηκε για τις πράξεις βίας των κατακτητών Περσών κατά των χριστιανών στο βασιλιά Σαβώρ, κλείστηκε σε φυλακή, όπου μαρτύρησε, μαζί με τον πρεσβύτερο Αβδελά και τους Πέρσες αξιωματούχους Γουσθαζάτ και Φουσία. Η μνήμη του τιμάται τη 17η Απριλίου.

5. Συναξαριστής, μάγιστρος και λογοθέτης, ο οποίος άκμασε στα τέλη του 10ου αι. Απαρνήθηκε τα πολιτικά αξιώματα και περιβλήθηκε το μοναχικό σχήμα, διαθέτοντας την περιουσία του για τη συλλογή παλιών αγιολογικών κείμενων και τον καταρτισμό συνεργείου μεταφραστών από τα λατινικά, συριακά, αρμενικά και αραβικά. Κατάρτισε έτσι τη σπουδαία συλλογή βίων αγίων, τη γνωστή με το όνομα Συναξάριον (Συναξάρι). Εκτός της αγιογραφικής αυτής συλλογής, στο Σ. αποδίνονται και τρεις συλλογές ηθικών αποφθεγμάτων από τα έργα του Μ. Βασίλειου, Ιωάννη του Χρυσόστομου και Μακάριου του Αιγύπτιου, μια συλλογή με 131 γνωμικά κεφάλαια δύο λόγοι της Θεοτόκου, εννιά επιστολές, προσευχές και μερικοί εκκλησιαστικοί ύμνοι, των οποίων όμως αμφισβητείται η γνησιότητα. Η μνήμη του τιμάται την 9η Νοεμβρίου.

6. Λόγιος και συγγραφέας, ο οποίος καταγόταν από την Παφλαγονία. Έγινε ηγούμενος της μονής Άγιου Μάμαντα και ίδρυσε τη μονή της Αγίας Μαρίνας στο απέναντι της Χρυσούπολης ερημόκαστρο Παλουκητό. Η μνήμη του τιμάται τη 12η Μαρτίου.

7. Διάσημος ασκητής. Ασκήτεψε πρώτα σε σπηλιά τους όρους της Συρίας Αμανός και έπειτα στη σπηλιά του όρους Σινά στην οποία είχε κρυφτεί ο Μωυσής. Εκεί ίδρυσε και δύο μονές. Η μνήμη του τιμάται την 26η Ιανουαρίου.

8. Ασκητής, ο οποίος για ταπείνωση υποκρινόταν τον τρελό. Ασκήτεψε στην έρημο της Παλαιστίνης μαζί με κάποιον Ιωάννη επί 45 χρόνια και έγραψε ασκητικού’ περιεχόμενου πραγματείες και επιστολές. Η μνήμη του τιμάται την 21η Ιουλίου.

9. Ασκητής, ο οποίος καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας. Ασκήτεψε επί 79 χρόνια και πέθανε 85 χρονών. Η μνήμη του τιμάται την 24η Μαΐου.

10. Ασκητής. Ασκήτεψε πάνω σε στύλο, μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο. Η μνήμη του τιμάται την 27η Απριλίου.

11. Μαζί με τον όσιο Θεόδωρο είναι οι κτήτορες της μονής του Μεγάλου Σπηλαίου. Η μνήμη του τιμάται τη 18η Οκτωβρίου.

12. Ηγούμενος της μονής Φιλόθεου στον Άθω (16 αι.). Κήρυξε στη Ζαγορά, Εύριπο, Αθήνα και Λάρισα την αναγκαιότητα της εθνεγερσίας και ίδρυσε τη μονή της περιοχής της Αγίας Τριάδας στην περιοχή της Ζαγοράς. Η μνήμη του τιμάται τη 19η Απριλίου.

13. Κτήτορας της μονής Χιλιανδαρίου στον Άθω. Η μνήμη του τιμάται τη 13η Φεβρουαρίου.

14. Αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη. Ήταν δευτερότοκος γιος του Ιακώβ. Το όνομά του το πήρε από τις 12 φυλές του Ισραήλ, που κατοικούσαν στο νοτιότατο σημείο της Παλαιστίνης. Η μνήμη του τιμάται την Κυριακή των Προπατόρων.

15. Καταγόταν από την Τραπεζούντα και μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη με απαγχονισμό (1653).

II

Όνομα διαφόρων θεολόγων, κυριότεροι από τους οποίους ήταν οι εξής:

1. Ο Στουδίτης. Διάσημος μοναχός στη μονή του Στουδΐου (916 - 986). Λέγεται ότι έγραψε ένα βιβλίο με ασκητικό περιεχόμενο, το οποίο όμως δε σώζεται.

2. Σ. ο Θεσσαλονίκης. Αρχιεπίσκοπος (1410 - 1429) της θεσσαλονίκης, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη γύρω στα μέσα του 14ου αι. Ανήκε στον κλήρο της Μεγάλης Εκκλησίας και διαδέχτηκε στον εκκλησιαστικό θρόνο το θεσσαλονίκης Γαβριήλ. Διακρίθηκε ως συγγραφέας λειτουργικών έργων, ως υπομνηματι-στής της θείας λατρείας, συντάκτης ευχών, υμνογράφος και ως μεταρρυθμιστής του λειτουργικού τυπικού. Τα έργα του Σ. που σώζονται είναι: Διάλογος κατά πασών των αιρέσεων και περί των ιερών τελετών, Ερμηνεία περί του θείου ναού και της θείας λειτουργίας, Τρεις ερμηνευτικαί πραγματείαι εις το Σύμβολον της. Πίστεως, Αποκρίσεις εις λειτουργικοκανονικάς απορίας του μητροπολίτου Πενταπόλεως Γαβριήλ, Πραγματεία περί ιεροσύνης, Έξι έργα που αναφέρονται στο τυπικό της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης, 25 ευχές, 28 κανόνες και πάνω από 200 τροπάρια, και άλλα μικρότερης σπουδαιότητας. Ένα μέρος από αυτά εκδόθηκε στο Ιάσιο το 1683 από το Δοσίθεο Ιεροσολύμων και ανατυπώθηκε στην Ελληνική Πατρολογία του Migne.

3. Σ. ο νέος. Γεννήθηκε στην Παφλαγονία το 949, σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και με την προστασία ενός πατρικίου έγινε συγκλητικός και σπαθαροκουβικουλάριος της Αυλής. Το 977 ασπάστηκε το μοναχικό βίο στη μονή του Στουδίου και αργότερα γράφτηκε στη μονή του Άγιου Μάμα, όπου έγινε ηγούμενος (980). Επειδή το 1003 ήρθε σε σύγκρουση με τον ισχυρό σύγκελλο Συμεών εξορίστηκε στη Χρυσούπολη (1009), το 1010 όμως ανακλήθηκε και εγκαταστάθηκε στη μονή της Αγίας Μαρίνας, όπου και πέθανε (1022). Ο Σ. ανάπτυξε υψηλό ιδεώδες χριστιανικής ηθικής τελειότητας και θεωρείται ο αξιολογότερος αντιπρόσωπος της βυζαντινής μυστικής θεολογίας. Έγραψε πολυάριθμα έργα, ανάμεσα στα οποία 33 λόγους, 228 πρακτικά και θεολογικά κεφάλαια και μερικά άλλα που εκδόθηκαν στην Ελληνική Πατρολογία του Migne. Μεταφράστηκαν στη νεοελληνική γλώσσα από το Διον. Ζαγοραίο στη Βενετία το 1790 και ανατυπώθηκαν στη Σύρο το 1886.

4. Σ. ο Πεντάγλωσσος. Έλληνας μοναχός σικελικής καταγωγής, που έζησε γύρω στο 10o - 11o αι. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια μόνασε σε μοναστήρια της Παλαιστίνης και στην Αγία Αικατερίνη του Σινά. Το 1027 στάλθηκε στη Δύση και ίδρυσε στη Ρουάν της Γαλλίας μοναστήρι αφιερωμένο στην αγία Αικατερίνη. Εκεί έζησε ως το τέλος της ζωής του (1035).

5. Σ. ο Τραπεζούντιος. Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης (1472 - 1486). Διαδέχτηκε στον πατριαρχικό θρόνο το Διονύσιο τον A’. Έπειτα από πατριαρχεία δυόμισι περίπου ετών, αναγκάστηκε να παραιτηθεί, γιατί τον συκοφάντησαν ως ιεράρχη. Αποσύρθηκε τότε σε μοναστήρι αλλά, μετά το θάνατο του Μάξιμου Γ’ (1482), ανέβηκε για δεύτερη φορά στον πατριαρχικό θρόνο. Στη διάρκεια της δεύτερης πατριαρχείας του, προέδρευσε σε τοπική σύνοδο που συγκλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Στη σύνοδο αυτή, ο Σ. αποκήρυξε το έργο εκείνης της Φλωρεντίας και σύνταξε ειδική ακολουθία για τους οπαδούς της Ορθοδοξίας. Για άγνωστους όμως λόγους, τελικά, διώχτηκε και πάλι από τον πατριαρχικό θρόνο (1486).

III

Βασιλιάς της Βουλγαρίας, ο πρώτος που πήρε τον τίτλο του τσάρου (890 - 927). Στην εποχή του, το κράτος των Βουλγάρων έφτασε στη μεγαλύτερη του δύναμη και ακμή. Ο Σ. είχε ελληνοπρεπή αγωγή και μόρφωση, που την οφείλει στη διαμονή του στην Κωνσταντινούπολη. Όταν όμως έγινε βασιλιάς των Βουλγάρων, στράφηκε εναντίον του Βυζάντιου. Κήρυξε μάλιστα τον πόλεμο εναντίον του Λέοντα ΣΤ’ και του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου και νίκησε πολλές φορές τα αυτοκρατορικά στρατεύματα. Όταν όμως ανάλαβε την αρχηγία των αυτοκρατορικών στρατιών ο Νικηφόρος Φωκάς, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Σ. γνώρισε τότε σημαντικές ήττες εξαιτίας της εχθρικής στάσης των Μαγυάρων, σύμμαχων του Βυζάντιου. Η ανάκληση όμως του Νικηφόρου από το Λέοντα και η αντικατάσταση του από το Λέοντα Κατακαλώνα, ευνόησε το Σ. και συντέλεσε στη φοβερή ήττα των Ελλήνων στο Βουλγαρόφυτο της Θράκης. Οι αποτυχημένες ωστόσο απόπειρες του εναντίον της Κωνσταντινούπολης το 918 και 926, τον ανάγκασαν να παραιτηθεί από τις στρατιωτικές επιδιώξεις του και να ασχοληθεί με την οργάνωση του κράτους του, το οποίο έφτανε ως την Αδριατική. Ο Σ. φρόντισε με κάθε τρόπο για την πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη των υπηκόων του, μεταφράζοντας στη βουλγαρική διάφορα ελληνικά συγγράμματα και βυζαντινά εγκυκλοπαιδικά έργα.

Ο βασιλιάς της Βουλγαρίας Συμεών με τους αυλικούς του, σε μια σύνθεση του ζωγράφου Ντιμίταρ Γκουντιένοφ.